Pracownia Endoskopii

Kolonoskopia to medyczne badanie endoskopowe, które umożliwia lekarzowi dokładne obejrzenie wnętrza jelita grubego. Wykonywane jest przy pomocy urządzenia zwanego kolonoskopem, czyli cienką, elastyczną rurką zakończoną kamerą, która wprowadza się do jelita przez odbyt. Kolonoskop jest wyposażony w źródło światła oraz narzędzia umożliwiające pobranie próbek tkanek (biopsja) czy usunięcie polipów lub innych zmian, które mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia.

Badanie jest bezpieczne, a po odpowiednim przygotowaniu jelita daje bardzo dokładny obraz stanu błony śluzowej jelita grubego, umożliwiając wykrycie nieprawidłowości, które mogą być niewidoczne w innych badaniach, takich jak prześwietlenia rentgenowskie.

Kiedy warto wykonać kolonoskopię?

• Osoby po 50 roku życia: Nawet jeśli nie występują żadne objawy, po 50 roku życia warto regularnie wykonywać kolonoskopię co 10 lat.
• Osoby z rodzinną historią raka jelita grubego: W przypadku, gdy w rodzinie występowały przypadki raka jelita grubego, warto wykonać badanie wcześniej, nawet przed 50 rokiem życia, aby wykryć potencjalne zagrożenie.
• Osoby z objawami chorób jelit: Jeżeli pacjent odczuwa przewlekłe bóle brzucha, zmiany w rytmie wypróżnień, krew w stolcu, czy nagłą utratę masy ciała, kolonoskopię należy wykonać jak najszybciej.
• Osoby z chorobami zapalnymi jelit: W przypadku chorób takich jak choroba Leśniowskiego – Crohna czy wrzodziejące zapalenie jelita grubego, kolonoskopie należy przeprowadzać regularnie w celu monitorowania stanu zapalnego.

Dlaczego warto wykonać kolonoskopię?

Kolonoskopia jest jednym z najważniejszych badań w diagnostyce chorób jelita grubego. Warto zdecydować się na to badanie z kilku kluczowych powodów:

1. Wczesne wykrycie raka jelita grubego: Rak jelita grubego to jeden z najczęściej występujących nowotworów w krajach rozwiniętych, a jego rozwój może trwać wiele lat, nie dając wyraźnych objawów. Kolonoskopia pozwala wykryć zmiany w jelicie jeszcze zanim staną się one złośliwe. Wczesne wykrycie raka daje dużo lepsze rokowania i szanse na całkowite wyleczenie.
2. Usuwanie polipów jelita grubego: Polipy jelita grubego to niewielkie wyrostki występujące na błonie śluzowej jelita, które mogą z czasem przekształcić się w nowotwory. Kolonoskopia umożliwia ich wykrycie i natychmiastowe usunięcie, co znacząco zmniejsza ryzyko rozwoju raka.
3. Diagnostyka chorób zapalnych jelit: Kolonoskopia jest także niezwykle ważna w diagnostyce przewlekłych chorób zapalnych jelit, takich jak choroba Leśniowskiego – Crohna czy wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Dzięki temu badaniu możliwe jest określenie zakresu zmian zapalnych i monitorowanie postępu choroby, co pozwala na dostosowanie odpowiedniego leczenia.
4. Ocena stanu zdrowia jelita grubego u osób w grupie ryzyka: Kolonoskopia jest szczególnie ważna u osób z historią nowotworów jelita grubego w rodzinie, u osób po 50 roku życia, a także u tych, którzy doświadczają niepokojących objawów, takich jak przewlekłe bóle brzucha, zmiany w rytmie wypróżnień, obecność krwi w stolcu, czy nagła utrata masy ciała.
5. Profilaktyka: Regularne badania, takie jak kolonoskopia, stanowią istotny element profilaktyki zdrowotnej. Zaleca się, aby osoby zdrowe po 50 roku życia wykonywały to badanie co 10 lat, chyba że lekarz zaleci częstsze kontrole, biorąc pod uwagę czynniki ryzyka.
6. Wykrywanie innych chorób jelitowych: Kolonoskopia może również pomóc w diagnozowaniu innych chorób jelita grubego, takich jak infekcje, krwawienia czy zaburzenia wchłaniania, które mogą powodować przewlekłe dolegliwości żołądkowe i jelitowe.
7. Bezpieczeństwo badania: Choć kolonoskopia wiąże się z pewnym dyskomfortem (np. w postaci wzdęć, bólów brzucha czy uczucia pełności), jest to badanie bezpieczne, które przeprowadzane przez doświadczonych lekarzy rzadko prowadzi do powikłań. Nowoczesne technologie i odpowiednie znieczulenie sprawiają, że kolonoskopia jest coraz mniej inwazyjna i bardziej komfortowa dla pacjenta.

Jak przebiega kolonoskopia?

1. Przygotowanie do badania: Kluczowym etapem przed kolonoskopią jest dokładne oczyszczenie jelita. W tym celu pacjent musi przestrzegać specjalnej diety i przyjmować środki przeczyszczające, które pozwalają na usunięcie resztek pokarmowych z jelit, zapewniając lepszą widoczność w trakcie badania. Warto pamiętać, że na kilka dni przed badaniem należy unikać spożywania pokarmów bogatych w błonnik.
2. Znieczulenie: Kolonoskopia jest przeprowadzana w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym, zależnie od stanu pacjenta oraz jego preferencji. Znieczulenie sprawia, że badanie jest mniej bolesne, a pacjent nie odczuwa dyskomfortu.
3. Sam przebieg badania: Kolonoskop wprowadzany jest przez odbyt do jelita grubego, a lekarz dokładnie bada wnętrze jelita, obserwując zmiany na monitorze. W przypadku wykrycia polipów, stanów zapalnych czy innych nieprawidłowości, lekarz może pobrać próbki do badania lub usunąć zmiany za pomocą narzędzi wprowadzanych przez kolonoskop.
4. Czas trwania: Kolonoskopia trwa zazwyczaj od 20 do 30 minut, ale w zależności od przypadku może się nieco wydłużyć, szczególnie jeśli konieczne będzie usunięcie polipów lub wykonanie innych procedur.
5. Po badaniu: Po zabiegu pacjent zostaje w szpitalu przez kilka godzin, aby lekarze mogli upewnić się, że nie wystąpiły powikłania. W zależności od zastosowanego znieczulenia, pacjent może wrócić do domu tego samego dnia lub dzień później.

Przygotowanie pacjenta do zabiegu

Aby zapewnić dokładność i bezpieczeństwo badania, jelito grube musi być dokładnie oczyszczone. W związku z tym, przygotowanie do badania jest kluczowe. Oto szczegółowe zalecenia:

Dieta przed badaniem:

• 7 dni przed badaniem: Należy unikać spożywania pokarmów zawierających drobne nasiona (np. poziomki, truskawki, kiwi, winogrona, pomidory, pieczywo z ziarnami) oraz produktów barwiących (np. buraki, leki zawierające żelazo, barwiące soki owocowe, napoje kolorowe).
• Dzień przed badaniem: Dieta powinna być ubogoresztkowa, czyli spożywanie lekkich pokarmów takich jak: masło, oliwa, twarożek, jajka, klarowny kisiel, klarowny bulion oraz napoje niegazowane. Należy unikać pokarmów stałych.
• Dzień badania: Nie można spożywać pokarmów stałych. W tym dniu należy jedynie pić płyny.

Oczyszczanie jelita przed badaniem:

• Pacjenci hospitalizowani: Otrzymują odpowiednie preparaty przeczyszczające podczas pobytu w szpitalu.
• Pacjenci ambulatoryjni: Przygotowują się w domu, stosując odpowiednie środki przeczyszczające. Zalecane preparaty to: Fortrans, Eziclen, Moviprep, CitraFleet Clensia. Należy dokładnie przygotować roztwór do picia zgodnie z instrukcją dołączoną do preparatu.

Przygotowanie pacjenta w przypadku badania popołudniowego (po godzinie 14:00):

1. Pierwsza dawka preparatu:
   • Należy wypić pierwszą dawkę preparatu rano, o godz. 4: 00 w dniu badania.
   • Następnie, przez kolejne 4 godziny należy pić klarowne płyny (np. woda niegazowana, sok jabłkowy, napoje izotoniczne, klarowny bulion) w objętości co najmniej 2 litrów, łącznie z objętością preparatu przeczyszczającego.
   • W tym czasie należy zażyć 4 kapsułki preparatu Esputicon lub Espumisan.
2. Druga dawka preparatu:
   • Należy wypić drugą dawkę preparatu 6 godzin przed planowanym badaniem.
   • W ciągu kolejnych godzin należy wypić kolejne 2 litry klarownych płynów (łącznie z objętością preparatu).
   • Picie płynów należy zakończyć 5 godziny przed planowanym badaniem.

WAŻNE: W ostatnich 3 godzinach przed badaniem nie wolno nic jeść ani pić. Należy również unikać żucia gumy przez 4 godziny przed badaniem.

Przygotowanie pacjenta w przypadku badania przedpołudniowego:

1. Pierwsza dawka preparatu:
   • W dniu poprzedzającym badanie należy wypić pierwszą dawkę preparatu o godzinie 18:00.
   • W ciągu 4 godzin należy pić klarowne płyny (np. woda, sok jabłkowy, napoje izotoniczne, klarowny bulion) w objętości co najmniej 2 litrów, wliczając w to objętość preparatu przeczyszczającego.
2. Druga dawka preparatu:
   • Należy wypić drugą dawkę preparatu 6-8 godzin przed planowanym badaniem.
   • Podobnie jak w przypadku poprzedniego przygotowania, należy wypić 2 litry klarownych płynów (łącznie z preparatem przeczyszczającym).
   • Picie płynów należy zakończyć 5 godziny przed badaniem.

WAŻNE: W ostatnich 5 godzinach przed badaniem nie wolno nic jeść ani pić, a także nie żuć gumy.

Wskazówki ogólne:

• Przed badaniem pacjent musi być odpowiednio przygotowany, aby badanie mogło przebiec sprawnie i bezpiecznie.
• Należy stosować się do zaleceń lekarza i dokładnie przestrzegać instrukcji przygotowania.
• Ważne jest, aby nie spożywać żadnych pokarmów ani płynów po wyznaczonej godzinie.

Te zasady mają na celu zapewnienie optymalnych warunków do przeprowadzenia kolonoskopii, co pozwala na dokładną diagnostykę oraz bezpieczeństwo pacjenta.

WAŻNE!

UWAGA! Na badanie prosimy zabrać ze sobą dotychczasową dokumentację medyczną.

Zawsze powiadom lekarza wykonującego zabieg endoskopowy o fakcie zażywania leków obniżających krzepliwość krwi!

Zażywanie leków przeciwzakrzepowych może mieć wpływ na przebieg badania, dlatego istotne jest, aby lekarz był świadomy tych informacji przed wykonaniem kolonoskopii.

Kolonoskopia jest jednym z najskuteczniejszych badań diagnostycznych, które pozwala na wczesne wykrycie chorób jelita grubego, w tym raka jelita, polipów, czy stanów zapalnych. Dzięki temu badaniu możliwe jest zapobieganie poważnym chorobom, które mogą wpłynąć na jakość życia i zdrowie pacjenta. Choć badanie może budzić obawy, jest to procedura rutynowa, bezpieczna i niezwykle ważna dla osób w grupie ryzyka oraz dla tych, którzy chcą dbać o swoje zdrowie i profilaktykę. Regularna kolonoskopia to inwestycja w zdrowie, która może uratować życie.